सेयर बजार विश्लेषण
सेयर बजारमा लगानी गर्नेहरूका लागि कतिखेर कुन कम्पनीको सेयर किन्ने र कुन कम्पनीको बेच्ने भनेर निर्णय लिनु साह्रै चुनौतीपूर्ण कुरा हो। बजारका हल्ला वा ट्रेन्डले धेरैलाई छिटो निर्णय गर्न बाध्य बनाउँछ।
सेयरमा सुरक्षित लगानी गर्ने हो भने नियमित बजार विश्लेषण र तथ्यमा आधारित समीक्षा आवश्यक हुन्छ। सोचेर गरेको लगानी नै अन्ततः सुरक्षित र फाइदाजनक हुनेछ।
यसका लागि लगानीकर्ताहरूले बजारको मनोविज्ञान, कम्पनीको नाफा–नोक्सान र सरकारका नीतिगत निर्णय मिहिन रूपमा केलाउनुपर्छ।
धेरै अघिदेखि नै सेयर बजारमा सबभन्दा सुरक्षित भनेर चिनिएको क्षेत्र हो वाणिज्य बैंक समूह। यो समूहमा अहिले नै धेरै लाभ नहुने भए पनि दीर्घकालको लागि यो क्षेत्रबाट राम्रै प्रतिफल पाइने अपेक्षा ब्रोकरहरूको छ।
किन त वाणिज्य बैंक?
सेयर ब्रोकरहरूका अनुसार यो क्षेत्रमा सुधार आउने केही मुख्य कारण यस्ता छन् —
मूल्यमा गिरावट
बजार घटेको अहिलेको समयमा सबैजसो क्षेत्रको सेयर मूल्य घटेको छ। वाणिज्य बैंकहरू पनि अपवाद होइनन्।
२०७८ सालमा पहिलो पटक नेप्से हालसम्मकै उच्च विन्दु ३२२६ सम्म पुगेको थियो। त्यसपछि एकैपटक २०८१ साउनमा दोस्रो पटक ३ हजारको विन्दु छोएको थियो।
२०८१ साउनयताको तथ्यांक हेर्ने हो भने वाणिज्य बैंकहरूको सेयर मूल्य ४ प्रतिशतदेखि ४० प्रतिशतसम्म घटेको छ। बजारमा सूचीकृत १९ वटा वाणिज्य बैंकमध्ये ११ वटाको मूल्य २० प्रतिशतभन्दा धेरैले घटेको छ।
त्यसैले अहिले मूल्य उच्चले घटेको यो समयमा यस्ता कम्पनीको सेयर किन्न सकिने ब्रोकरहरू बताउँछन्।
मूल्य कम उतारचढाव हुने कम्पनी
वाणिज्य बैंकहरूको चुक्ता पुँजी उच्च छ। यही कारण यी कम्पनीको सेयरमा अनावश्यक चलखेल हुँदैन र मूल्यमा पनि धेरै उतारचढाव देखिँदैन।
कम जोखिममा सुरक्षित लगानी रोज्नेका लागि वाणिज्य बैंक समूह सधैं पहिलो छनोटमा पर्ने गरेका छन्।
बाहिरी प्रभाव घट्दै गएको क्षेत्र
कोभिड र त्यसपछि भएको उच्च कर्जा वृद्धिपछि राष्ट्र बैंकले लिएको कसिलो मौद्रिक तथा बैंकिङ नीतिले बैंकिङ क्षेत्रलाई पनि प्रभाव पर्यो। अर्थतन्त्रमै आएको शिथिलताको कारण कर्जा लगानी सुस्त मात्र भएन, बैंकहरूमा खराब कर्जा समेत बढेर गयो।
तर पछिल्लो समय यो क्षेत्रमा केही सुधार देखिँदै गएको छ।
आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को तुलनामा २०८१/८२ मा नाफाको औसत वृद्धिदर २.४९ प्रतिशतबाट बढेर ३.५८ प्रतिशत देखिएको छ।
ब्याज आम्दानीमा ठूलो सुधार नदेखिए पनि यसअघि राखिएको प्रावधान रकम फिर्ता आउने क्रम बढेको छ। यसले नाफा बढाउन सहयोग पुगेको छ।
आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा कुनै बैंकले पनि ५ प्रतिशतमाथि लाभांश दिनसक्ने क्षमता देखिएको थिए।न २०८१/८२ मा ११ वटा बाणिज्य बैंकको यस्तो क्षमता १०.४० देखि ३८ प्रतिशतसम्म देखिएको थियो।
हाल १९ मध्ये अहिलेसम्म सात वाणिज्य बैंकले लाभांश घोषणा गरिसकेका छन्।
औसत खराब कर्जा भने ३.५४ प्रतिशतबाट बढेर ४.१३ प्रतिशत पुगेको छ।
अहिले बैंकहरूको कर्जा लगानीमा सुधार नभए पनि ब्याजदर १४/१५ वर्षयताकै न्यून छ। बैंकहरूसँग अहिले करिब १० खर्ब रूपैयाँ हाराहारी लगानी योग्य पुँजी रहेकाले अर्थतन्त्र केही चलायमान बन्नेबित्तिकै यो क्षेत्रमा सुधार हुनेछ। त्यसैले अर्थतन्त्र चलायमान बन्दा सबभन्दा पहिलो सुधार नै यही क्षेत्रमा हुने ब्रोकरहरू बताउँछन्।
एक ब्रोकरले भने, 'अवस्था अब यहाँबाट खराब हुँदैन भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ। यसो भएमा सबभन्दा चाँडो अर्थतन्त्र गतिशिल बनाउने क्षेत्र यही हो। यसले बैंककै आम्दानी पनि बढ्दै जाने हुन्छ।'
लगानीका लागि कुन कम्पनी छान्ने?
सेयर लगानीकर्ताहरूलाई चिन्तित बनाउने मुख्य प्रश्न यही हो। यसका लागि हामीले केही ब्रोकरसँग कुरा गरेका छौं।
उनीहरूका अनुसार बजार बढ्दा सबै कम्पनीको सेयर मूल्य बढ्नु स्वाभाविक हो। तर लगानीकर्ताहरूले सेयर किन्दा लाभांश दिने क्षमता भएका र वित्तीय रूपले सुदृढ कम्पनी छान्नुपर्छ।
यस्ता बैंक छान्दा राम्रो छवि भएको, लाभांश क्षमता राम्रो देखिएको, सञ्चित नाफा (रिटेन अर्निङ) धेरै भएको, प्रतिसेयर आम्दानी (इपिएस) र नेटवर्थ राम्रो भएको कम्पनी छान्नुपर्छ।
त्यस्तै, लगानी गर्नुअघि कम्पनीको वित्तीय विवरण, सेयर मूल्यको ट्रेन्ड र बजारको जोखिम राम्ररी अध्ययन गर्नुपर्ने उनीहरूको सुझाव छ। सेयर लगानीको निर्णय व्यक्तिगत विवेक र जोखिम सहने क्षमतामा आधारित हुने उनीहरू बताउँछन्।
-1746009348.jpg)
