ग्लोबल नेपाली
ललितपुरको इमाडोलस्थित 'थ्रेड गार्मेन्ट' मा कृष्णराज तिमिल्सिनाले अमेरिकाबाट डाक्टर र नर्सका लागि अर्डर आएको ड्रेस (पोसाक) को नमूना देखाए।
अमेरिका पठाउन २५ सय सेतो कोटसहित साढे १२ हजार सेट ड्रेस बनाउने तयारी हुँदैछ। नमूना स्वीकृत भइसकेको छ। चाँडै तयार पारेर अमेरिका पठाउने योजना रहेको थ्रेड गार्मेन्टका संस्थापक कृष्णराजले बताए।
'अमेरिकाबाट एक जना व्यापारीले यो अर्डर गरेका हुन्। हाम्रो भेट भएको छैन। उनले मिडिया र सामाजिक सञ्जालबाट थाहा पाए होला,' उनले भने, 'फोनमा कुराकानी हुन्छ। मैले नमूना तयार पारेपछि अर्डर भएको हो।'
अमेरिकाबाट डाक्टर र नर्सको अस्पताल पोसाकका लागि अर्डर आउनुलाई उनले आफ्नो निरन्तर परिश्रमको परिणाम मानेका छन्।
कृष्णराजले काठमाडौंमा १७ वर्षको उमेरमा तयारी लुगाको एउटा पसलबाट काम सुरू गरेका थिए। त्यही कामको अनुभवले गार्मेन्ट उद्योग स्थापना गरेर विकसित मुलुक अमेरिकाबाट अर्डर आउने अवस्थामा पुग्दा उनले अनेक घुम्ती पार गरेका छन्।
उनी रामेछापका स्थायी बासिन्दा हुन्। गाउँकै स्कुलमा पढेर २०६१ सालमा एसएलसी (कक्षा १० को अन्तिम परीक्षा) उत्तीर्ण गरेपछि काम गर्दै पढ्ने उद्देश्यले काठमाडौं आए।
तयारी लुगाको पसलमा काम पाए। पढाइ पनि सुरू भयो।
काम गरेको दुई वर्षपछि आफ्नै पसल खोल्ने विचार गरे तर लगानीका लागि पैसा थिएन। ऋण गरेर पनि पार लगाउँछु भन्ने आँट गरेका थिए तर पत्याउने कोही भएन।
ऋण नपाएपछि १२ कक्षाको पढाइ पूरा गरेर रोजगारीका लागि मलेसिया गए। मलेसियामा २० महिना काम गरेर स्वदेश फर्के अनि काठमाडौंको असनमा तयारी लुगाको सानो पसल सुरू गरे।
आज, भोलि गर्दै उनको व्यापार बढ्दै गयो। नाफा बढ्दै गयो। सफलताबाट उत्साहित कृष्णराजले एकपछि अर्को गर्दै सातवटा पसल खोले।
उनी अझै अघि बढे। होलसेल व्यापार सुरू गरे। त्यही सिलसिलामा चीन गए। त्यहाँ विभिन्न उद्योगहरू हेर्न पाए। उनलाई तयारी लुगा उद्योगमा रूचि भयो। उद्योग चलाउन सक्छु भन्ने आँट आयो। उनी त्यसै अनुसार अघि बढे।
'विदेशका उद्योग हेरेपछि मलाई आँट आयो अनि आठ वर्षअघि थ्रेड गार्मेन्ट सुरू गरेँ। हामीले उत्पादन गरेका लुगा देशभरि र विदेशतिर पुगेका छन्,' कृष्णराजले भने।
उनका अनुसार थ्रेड गार्मेन्टमा हाल एक हजार जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएका छन्। परिमाणका हिसाबले यो निकै ठूलो रोजगारी हो।
'रोजगारी दिन नेता नै हुनुपर्छ, ठूलो उद्योगी नै हुनुपर्छ भन्ने छैन। आँट गरेर अघि बढेपछि रोजगारी सिर्जना हुन्छ,' उनले भने।
आजको स्थितिमा आइपुग्न उनी अनेक संघर्षबाट गुज्रिएका छन्।
'अहिले हेर्दा पो सबै ठिकठाक देखिन्छ। यसका लागि मैले २० वर्ष संघर्ष गरेको छु। सरकारी जागिर खाएको भए पेन्सन हुने बेला भयो,' उनले भने, 'मलाई भने बल्ल केही सहज भएको छ। गार्मेन्ट सुरू गरेपछि मैले ५–६ वर्ष त घाम पनि देखिनँ।'
थ्रेड गार्मेन्टमा मुख्य गरेर जिन्सको पाइन्ट र टी–सर्ट बन्छ। त्यसबाहेक अर्डर अनुसारको लुगा बन्छ। उनका अनुसार व्यवसाय जेसुकैको होस्, व्यापारिक सफलता सामानको गुणस्तरमा निर्भर हुन्छ।
नेपाल प्रहरीको बन्दै गरेको पोसाक देखाउँदै उनले भने, 'हाम्रो सामान गुणस्तरीय हुन्छ। बिक्रीमा समस्या छैन। गुणस्तरीय भएकैले विदेशबाट अर्डर आउने गरेको हो।'
कृष्णराजलाई बरू कामदार नपाएर समस्या भएको छ। आफ्नो देशमा उपलब्ध कामको अवसर छाडेर विदेश जाने प्रवृत्ति बढेकाले जनशक्तिको समस्या परेको उनको भनाइ छ।
'मेरो कारखानमा काम गर्नेले महिनामा ४०–५० हजार (रूपैयाँ) कमाउन सक्छ तर कामदार नपाएर हैरान छ। विदेशमा जस्तोसुकै काम गर्न तयार हुने तर आफ्नो देशमा काम नगर्ने प्रवृत्ति भयो,' उनले भने, 'म पनि मलेसियामा भोगेर आएँ। महिनाको ४०–५० हजार कमाउन विदेश जानु पर्दैन।'
थ्रेड गार्मेन्टको लुगा मलेसिया, जापान, अमेरिका, क्यानडा लगायतका देशमा जान्छ। मलेसियामा त उनका दाइको पसल नै छ, सबैभन्दा धेरे त्यहीँ जान्छ। वर्षमा ५ देखि ६ करोड रूपैयाँको तयारी लुगा विदेश पठाउने उनले बताए।
उनी जापानमा गार्मेन्ट उद्योग सुरु गर्ने तयारीमा छन्। तयारी अन्तिम चरणमा छ। कम्पनी दर्ता भएको र आगामी करिब पाँच महिनामा काम सुरू हुने उनले बताए।
'जापानमा नेपाली ढाकाकपडा लैजाने सोच छ। दौरासुरूवाल र बालबालिकाका लागि ढाकालुगा बनाउने तयारी छ,' उनले भनने, 'जापानमा २५ देखि ५० वटा मेसिन राखेर लुगा बनाउने तयारी हुँदैछ। यसका लागि हाम्रो टिम बन्दैछ।'
नेपालमा तयारी लुगाको माग गर्ने र विदेशमा 'मेड इन नेपाल' चिनाउने उनको मुख्य लक्ष्य छ। डाक्टर र नर्सका लागि अमेरिका पठाउने पोसाकमा मेड इन नेपाल लोगो राख्ने उनले बताए।
विदेशमा मेड इन नेपाल फैलाउनु भनेको नेपाल चिनाउनु हो। यस उद्देश्यका साथ उनको जोड मेड इन नेपालमै छ। यसै कारण थ्रेड गार्मेन्टमा अन्य उद्यमीका लागि अन्य लोगोमा लुगा बन्दैन।
राजनीतिज्ञ, कलाकार र खेलाडीसँगै उद्यमीले पनि देश चिनाउन सक्छन् भन्ने कृष्णराजको विश्वास छ।
उद्यमका सिलसिलामा कहिलेकाहीँ उनले सरकारी निकायको ढिलासुस्ती र केही झन्झट बेहोर्नुपरेको छ। तर यसले आफूलाई ठूलो फरक नपरेको उनको भनाइ छ।
कामै गर्न नसक्ने गरी भने झन्झट बेहोर्नु नपरेको उनले बताए।
'इमानदार तरिकाले काम गरेपछि कसैसँग डराउनु पर्दैन। सरकारी कर्मचारीले केही दिन अलमलाउन सक्छन् तर कामै गर्दिनँ भन्न सक्दैनन्,' कृष्णराजले भने, 'नेपालमा काम गर्ने वातावरण छैन भनेर हल्ला नगरौं। यहाँ काम गर्न सहज छ, शान्त छ तर काम इमानदारीपूर्वक गर्नुपर्छ।'
उनका अनुसार थ्रेड गार्मेन्टमा बन्ने लुगाका लागि ४० प्रतिशत कपडा नेपालमै उपलब्ध छ। बाँकी भारत र चीनबाट मगाउनुपर्छ। थ्रेड गार्मेन्टको उत्पादन देशभरि पाइने भए पनि इमाडोलमा रहेको 'लुगा घर' मा सबै खालको पाइन्छ।
कृष्णराजले थ्रेड गार्मेन्टलाई फ्रेन्चाइजका रूपमा पनि विस्तार गर्ने सोचेका छन्।
सेतोपाटी ग्लोबलका अन्य सामग्री पढ्न यहाँ क्लिक गर्नुहोस्
ग्लोबल नेपालीबारे यो इमेलमा सम्पर्क गर्नुहोस्- setopatidebate@gmail.com
