नेपालमा आयोजना हुन लागेको १३औँ दक्षिण एशियाली खेलकूद (साग) मा नेपालले ५० स्वर्णपदक जित्ने लक्ष्य लिएको छ। प्रतियोगिता आयोजनासँगै नेपालले प्रदर्शनमा सुधार ल्याउने सरोकारवालाले अपेक्षा गरेका छन्।
नेपालले आठौँ साफमा सबैभन्दा राम्रो नतिजा हासिल गरेको थियो। त्यसयता नेपालले उत्कृष्ट नतिजा ल्याउन सकेको छैन। सन् १९९९ मा घरेलु मैदानमा भएको साफमा नेपालले ३१ स्वर्ण जित्दै दोस्रो स्थान हात पारेको थियो।
नेपालले आयोजकका नाताले तेक्वान्दो र कराते खेललाई प्रतियोगितामा समावेश गरेको थियो। कराते र तेक्वान्दोबाट समान १४-१४ स्वर्ण जितेको थियो। नेपाल कूल ३१ स्वर्ण, १० रजत र २४ कांस्यसहित ६५ पदक जितेर दोस्रो स्थानमा रहन सफल भएको थियो।
राष्ट्रिय खेलकूद परिषद्का सदस्य–सचिव रमेश सिलवालले घरेलु मैदानमा आयोजना गरिने १३औँ सागमा ५० स्वर्णपदक जित्दै सागलाई ऐतिहासिक बनाउने लक्ष्य लिएको बताए।
उनले भने, 'साग खेलकूद एउटा प्रतियोगिता मात्र नभएर नेपाललाई विश्वमा चिनाउने माध्यम पनि हो । नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता गर्न सक्षम छ भन्ने सन्देश दिनु पनि हो । त्यसैले सबै मिलेर सागलाई सफल पारौँ।'
उनका अनुसार साग तयारीका लागि भलिबल, कराते, तेक्वान्दोलगायत २१ खेलका खेलाडीलाई वैदेशिक प्रशिक्षणमा पठाइएको छ भने नेपालमै रहेका अधिकांश खेलका खेलाडीलाई विदेशी प्रशिक्षक ल्याएर प्रतियोगिताका लागि तयार गरिँदै छ।
सन् १९८५ मा बंगलादेशको ढाकामा भएको दोस्रो संस्करणमा नेपालले एक स्वर्ण, ९ रजत र २२ कास्य पदक पाँचौँ स्थानमा चित्त बुझाएको थियो। ढाकामा धावक बैकुण्ठ मानन्धरले जितेको स्वर्ण नै नेपालको पहिलो पदक थियो।
त्यसअघि सन् १९८३ मा काठमाडौँमा आयोजना भएको पहिलो संस्करणको सागमा एथ्लेटिक्स, बक्सिङ, फुटबल, पौडी र भारोत्तोलनमा सहभागिता जनाएको थियो। त्यतिबेला नेपालबाट एक सय पाँच खेलाडीले भाग लिएका थिए। प्रतियोगितामा नेपालले चार स्वर्ण, १२ रजत र आठ कास्य जित्दै चौथो स्थान हासिल गरेको थियो।
यस्तै भारतको कोलकातामा सन् १९८७ मा सम्पन्न साफको तेस्रो संस्करणमा नेपाल पाँचौँ भएको थियो। नेपालले दुई स्वर्ण, सात रजत र ३३ कास्य पदक जितेको थियो।
पाकिस्तानको इस्लामाबादमा सन् १९८९ मा सम्पन्न चौथो साफमा नेपाल एक स्वर्ण, १३ रजत र ३२ कास्यसहित चौथो स्थानमा रह्यो। श्रीलङ्काको कोलम्बोमा सन् १९९१ मा पाँचौँ संस्करण हुँदा नेपालले दुई स्वर्ण, आठ रजत र ३० कास्यसहित पाँचौँ स्थान हासिल गरेको थियो।
बंगलादेशमा सन् १९९३ मा भएको साफमा नेपाल एक स्वर्ण, छ रजत र १५ कास्यसहित पाँचौँ स्थानमा रह्यो। भारतको मद्रासमा सन् १९९५ मा सम्पन्न सागमा नेपालले चार स्वर्ण, आठ रजत र १६ कास्य पदक जित्दै पाँचौँ स्थान हासिल गर्यो।
पाकिस्तानको इस्लामावादमा सन् २००४ मा नवौँ साफमा नेपालले सात स्वर्ण, छ रजत र नौ कास्य जितेर चौथो स्थानमा चित्त बुझाएको थियो। श्रीलङ्काले सन् २००६ मा १०औँ साग आयोजना गर्यो। यही संस्करणदेखि उक्त प्रतियोगिता दक्षिण एशियाली खेलकूद (साग) मा रुपान्तरण भयो।
कोलम्बोमा भएको प्रतियोगितामा नेपालले नौ स्वर्ण, १५ रजत र ३१ कास्य जितेर चौथो स्थान हासिल गरेको थियो। दोहोरो स्वर्ण जितेका राजेन्द्र भण्डारी डोपिङ परीक्षणमा असफल भएपछि नेपालले दुई स्वर्ण गुमाउनु परेको थियो।
सन् २०१० मा बंगलादेशको ढाकामा सम्पन्न ११औँ संस्करणको सागमा नेपालले आठ स्वर्ण, नौ रजत र २० कास्य जित्दै पाँचौँ स्थानमा चित्त बुझाएको थियो।
भारतमा सम्पन्न १२औँ संस्करणको सागमा भने नेपाल छैटौँ स्थानमा रह्यो। नेपालले तीन स्वर्ण, २३ रजत र ३४ कास्य मात्र जित्यो। नेपाल ओलम्पिक कमिटीका अध्यक्ष जीवनराम श्रेष्ठ यसपटकको सागमा सबै राष्ट्रले सहभागिता जनाएको बताए।
तेह्रौँ सागमा २७ खेल (बिच भलिबल र थ्री अन थ्री बास्केटबल)समेत गरी कुल २९ खेल समावेश गरिएको छ। दुई दशक अघि आठौँ साफमा १२ खेल समावेश गरिएको थियो। सागमा तीन हजारभन्दा बढी खेलाडी सहभागी हुने बताइएको छ।
मङ्सिर १५ देखि २४ गतेसम्म आयोजना हुने उक्त प्रतियोगिता काठमाडौँसहित पोखरा र जनकपुरमा आयोजना हुनेछ। काठमाडौँमा २१, पोखरामा नौ र जनकपुरमा एउटा खेल आयोजना हुनेछ।
फुटबल, भलिबल र क्रिकेटका खेल पोखरा र काठमाडौँमा हुनेछन्। प्रतियोगितामा कुल तीन सय २४ स्वर्ण, तीन सय २४ रजत तथा चार सय ८७ कास्यका लागि प्रतिस्पर्धा हुनेछ।
सरकारले १३औँ सागका लागि झण्डै रु साढे चार अर्ब बजेट छुट्टयाएको छ। पूर्वाधार निर्माणका लागि रु एक अर्ब ६२ करोड तथा प्रतियोगिता आयोजनाका लागि रु तीन अर्ब ६५ करोड बजेट रहेको छ।
विसं २०७२ मा गएको भूकम्पका कारण क्षति भएको खेल मैदान निर्माण तीव्र गतिमा भइरहेको छ। त्रिपुरेश्वरस्थित दशरथ रङ्गशाला, पोखरा रङ्गशाला, सातदोबाटोस्थित स्वीमिङ पुललगायत संरचजना पुनःनिर्माण एक हप्ता भित्र तयार हुने यूवा तथा खेलकूदमन्त्री जगतबहादुर विश्वकर्माले बताए।
'पूर्वाधार निर्माण कार्य अन्तिम चरणमा पुगेको छ', उनले भने।
