दुग्ध विकास संस्थान विराटनगरले आर्थिक वर्ष २०७३/७४ मा एक करोड पाँच लाख लिटर दूध संकलन गरेको छ ।
सोमध्ये ३६ लाख लिटर यस संस्थानमार्फत विक्री वितरण गरिएको, २० लाख लिटर दूध विक्रीका लागि काठमाडौं पठाइएको थियो भने ४० लाख लिटर दूधको पाउडर बनाइनुका साथै अन्य दुग्ध पदार्थ बनाइएको संस्थानले जनाएको छ ।
व्यवसायमुखीभन्दा बढी सेवामुखीका रुपमा सञ्चालित सो संस्थानले सर्वसाधारणबीच दूध विक्री गर्नाका साथै दूधको पाउडर, मिठाइ, मख्खन, घ्यू, पनिर र आइसक्रिम बनाउने गर्छ । दुग्ध व्यवसायसँग संलग्न पूर्वाञ्चलका विभिन्न सहकारी संस्थाका साथै किसानबाट दैनिकरुपमा सरदर २५ हजार लिटर दूध खरीद गरी १३ हजार लिटर दूध विक्री वितरण गर्दै आएको संस्थानका प्रमुख सरोज सिम्खडाले जानकारी दिए ।
किसानसँग खरीद गर्दै आएको दूधमा प्रतिलिटर पाँच रुपैयाँ १० पैसा बढोत्तरी गरिएको छ । किसानसँग प्रतिलिटर ४० रुपैयाँ र सहकारीसँग ४५ रुपैयाँ मा दूध खरीद गरिएको उनले बताए । दूध संकलनबापत ढुवानी खर्च, दूध चिस्याउने र प्रशासनिकलगायत खर्च जोडेर दूध प्रतिलिटर ७० पैसामा विक्री गर्ने गरिएको छ ।
उक्त संस्थानअन्तर्गत रहेको पाउडर प्लाण्टको क्षमतामा विस्तार गरिएपछि दूधको पाउडर बनाउन सहज भएको छ । सो प्लाण्टबाट दैनिक ६० हजार लिटर दूधको पाउडर बनाउन सकिनेछ । साठी हजार लिटर दूधको पाँच हजार किलो पाउडर तयार हुन्छ । १० करोड रुपैयाँको लागतमा उक्त प्लाण्ट निर्माण गरिएको हो ।
संस्थान सेवामुखी भएकाले कम मुनाफामा विराटनगरलगायत विभिन्न ठाउँमा दूध वितरण गर्ने गरिएको हो । यस संस्थानअन्तर्गत शुद्ध घ्यूका साथै रसभरी, लालमोहनलगायतका पदार्थ बनाइन्छ । किसानलाई दूध उत्पादनतर्फ आकर्षित गर्ने उद्देश्यले विराटनगरबाट ४२६ किमी टाढा रहेको पाँचथरको देउरालीस्थित चिस्यान केन्द्रबाट पनि दूध संकलन गर्ने गरिन्छ ।
त्यस्तै, यहाँदेखि ४१४ किमी टाढाको इलामको शान्तिडाँडा, ३८५ किमी टाढा रहेको पुवाखोला, ३६० किमीमा पर्ने बिवल्याँटे, ३१२ किमीमा पर्ने लक्ष्मीपुर, २६० किमी टाढाको फिक्कल, तिनघरे, धनकुटाको हिले र तेह्रथुमको चित्रस्थित चिस्यान केन्द्रबाट दूध संकलन गर्ने गरिएको छ ।
मोरङ, सुनसरी, सप्तरी र सिरहाका विभिन्न चिस्यान केन्द्रबाट समेत दूध संकलन गर्ने गरिएको कार्यालयले जनाएको छ । पूर्वी नेपालका पहाडी जिल्लाबाट समेत दूध संकलन गर्न थालेपछि किसान दूध उत्पादनतर्फ अग्रसर भएका छन् । रासस
