ढाड बांगो धेरै कारणले हुन्छ अनि उमेर अनुसार कारण पनि फरक हुन्छ। अगाडि झुक्ने अनि पछाडि कुप्रो परेर निस्किने एक किसिमको हुन्छ।जसलाई हामी काइफोसिस भन्छौं।
त्यस्तै अर्को नागबेली परेर बांगो हुने हुन्छ। यस्तोलाई हामी स्कोलियोसिस भन्छौं। किशोर अवस्थामा धेरैलाई स्कोलियोसिसको समस्या देखिन्छ।
पछाडि ढाड कुप्रो हुने वृद्ध उमेरमा हुन्छ। तर बच्चाहरूलाई पनि विभिन्न रोगको जटिलता भयो भने यस्तो समस्या हुन्छ। ढाड भाँचियो अनि त्यसको सही उपचार भएन भने यस्तो हुने धेरै सम्भावना हुन्छ। ढाडको टिबी भयो भने पनि यसले ढाड बांगो गराउँछ। जन्मजात पनि कसैको हड्डीमा समस्या भएर यस्तो हुनसक्छ। एक भागको हड्डी बढ्यो तर एक भागको बढेन भने पनि समस्या हुन्छ।
धेरैजसो उमेर बढ्दै गएर हड्डी खिइएपछि यस्तो हुन्छ, जसलाई हामी अस्टियोपोरोसिस भन्छौं। यो समस्या महिलाहरूमा अझै धेरै देखिन्छ। बच्चा तथा युवाहरूमा ट्युबरक्लोसिस अथवा कुनै फ्रयाक्चरले गर्दा समेत हुन्छ। यस्तो समस्या ११ देखि १४ वर्षको उमेरमा धेरै देखिन्छ।
महिलाहरूको पहिल्यैदेखि हड्डी पातलो हुन्छ। त्यस्तो भएपछि शरीरको तौलले हड्डी दबिँदै जान्छ। एकभन्दा धेरै हड्डी दबियो भने ढाड बांगो भएर कुप्रो हुन्छ।
यसको उपचारको पद्धति धेरै खालका छन्। धेरैजसो उपचार औषधिकै माध्यमबाट गरिन्छ। औषधिको माध्यमले हड्डी जोगाउने अनि वरिपरिको मांसपेशी बलियो बनाइयो भने औषधि र फिजियोथेरापीले राम्रो हुन्छ। धेरै बाङ्गिएर नशालाई असर गर्यो अनि यसको दुखाइ खुट्टामा र हातमा पनि आउन थाल्यो भने त्यसलाई अपरेसनको माध्यमबाट मिलाउनु पर्ने हुन्छ।
अपरेसन गर्नै परेको खण्डमा ९० प्रतिशत बिरामीलाई निको हुन्छ। पूर्ण रूपमा निको नहोला तर दुख्ने क्रम भने कम हुन्छ। नशा च्यापिएर दबिएकै अवस्थामा अथवा युवाहरूलाई कस्मेटिक कारण पनि हुन्छ। त्यस्तो बेलामा भने अपरेसन गरेर ढाड सिधा पार्ने भन्ने हुन्छ।
यस्तो समस्यालाई लापरबाही गरियो या सही उपचार भएन भने नशा कमजोर भएर सधैं ढाड दुख्ने र त्यसले गर्दा खुट्टामा कमजोरी हुने हुन्छ। दिसा पिसाबमा पनि समस्या हुन्छ। त्यस्तै जुन तहको काम गर्ने हो त्यो गर्न नसक्ने अनि बेडमै बस्नुपर्ने अवस्था आउन सक्छ।
ढाड दुख्ने कारण के हो त्यसको आधारमा यसको रोकथाम गर्न सकिन्छ कि सकिँदैन भन्ने हुन्छ। जस्तो वंशानुगत कारणले गर्दा ढाड दुख्ने समस्या छ भने रोकथाम गर्न गाह्रो हुन्छ। तर जुन उपचार गर्न सकिने हुन्छ त्यसमा भने सकिन्छ।
बेलैदेखि हड्डी बलियो बनाउने, सन्तुलित भोजन खाने, शारीरिक व्यायम गर्ने, आफ्नै जीवनशैली बदल्ने लगायत गरेमा ढाडको समस्या कम हुनसक्छ। लामो समयस्म निहुँरिने अनि झुक्ने काम सकेसम्म गर्नुहुँदैन। बेलैमा उपचार गरियो भने ढाडको जटिलताबाट जोगाउन सकिन्छ।हड्डीलाई बलियो बनाउन क्याल्सियम र भिटामिन डी प्रशस्त हुनुपर्छ। त्यो अहिले मात्र भएर हुँदैन, जन्मिएदेखिनै प्रशस्त हुनुपर्छ। त्यस्तै बच्चालाई प्रशस्त मात्रामा पोषण पनि पुर्याउनु पर्छ।
(वरिष्ठ हाडजोर्नी, मेरूदण्ड जोर्नी प्रत्यारोपण एवं नशा रोग विशेषज्ञ प्रा.डा.सुरेश पाण्डे भरतपुरस्थित पुरानो मेडिकल कलेज शिक्षण अस्पतालमा कार्यरत छन्।)
-1755241369.jpg)
-1746009348.jpg)
