युरोपको शीर्ष मानवअधिकार अदालतले ११ वर्षअघि युक्रेनमा मलेसियन एअरलाइन्सको जहाज रूसले खसालेको फैसला गरेको छ।
नेदरल्यान्ड्सको एमस्टरड्यामबाट मलेसियाको क्वालालम्पुर गइरहेको बोइङ ७७७ (एमएच १७) जहाज पूर्वी युक्रेनमा २०१४ जुलाई १७ मा दुर्घटना भएको थियो।
सो जहाजमा सवार सबै २९८ यात्रु र चालक दलका सदस्यको मृत्यु भएको थियो। मृतकहरू १७ देशका नागरिक थिए। उनीहरूमध्ये १९८ नेदरल्यान्ड्सका नागरिक, ४३ मलेसियन, ३८ अस्ट्रेलियन र १० बेलायती थिए।
रूसले २०१४ फेब्रुअरीमा युक्रेनको क्राइमिया कब्जा गरेपछि त्यतिबेला पूर्वी युक्रेनमा पृथकतावादी विद्रोह चलाइरहेको थियो। रूस-निर्मित बुक मिसाइल प्रयोग गरी पूर्वी युक्रेनमा रूस समर्थक विद्रोहीहरूको नियन्त्रणमा रहेको क्षेत्रमा सो जहाज खसालिएको थियो।
त्यसका विरूद्ध नेदरल्यान्ड्स र युक्रेनले हालेको मुद्दामा बुधबार फैसला गर्दै युरोपियन कोर्ट अफ ह्युमन राइट्सले रूसलाई दोषी ठहराएको छ।
रूसी सेना 'स्पष्ट रूपमा गैरकानूनी आचरणमा' संलग्न भएको अदालतले ठहर गरेको छ।
अदालतले प्राप्त प्रमाणका आधारमा मिसाइल जानाजानी सो विमानमा प्रहार गरिएको भनेको छ। सम्भवतः त्यो जहाज सैन्य विमान हो भन्ने गलत विश्वासमा आक्रमण भएको अदालतले बताएको छ।
'अदालतले मिसाइल कसले प्रहार गर्यो भन्ने कुराको ठ्याक्कै निर्णय गर्न आवश्यक थिएन। किनकि रूसी सशस्त्र बल र सशस्त्र पृथकतावादीहरूको कार्यका लागि रूस जिम्मेवार थियो,' अदालतले विज्ञप्ति निकालेर भनेको छ।
'सैन्य लक्ष्यहरूलाई सही रूपमा पहिचान गर्न रूसले कुनै उपायहरू अपनाएको थिएन भनेर अदालतले पत्ता लगाएको छ। यो भिन्नता र सावधानीका सिद्धान्तहरूको उल्लंघन थियो,' अदालतले भनेको छ।
संयुक्त राष्ट्रसंघ अन्तर्गतको इन्टरनेसनल सिभिल एभियसन अर्गनाइजेसनले (आइकाओ) यसअघि नै सो जहाज रूसले खसालेको फैसला गरिसकेको छ। तर रूसले अहिलेसम्म सो घटनाका लागि केही पनि सजाय पाएको छैन।
युरोपेली अदालतको बुधबार फैसलाको महत्व पनि प्रतीकात्मक मात्रै हुन्छ। यो फैसलालाई पनि रूसले बेवास्ता गर्ने बताएको छ। युक्रेनले भने यसलाई ऐतिहासिक र अभूतपूर्व भन्दै हाल रूससँग युद्ध लडिरहेको देशका लागि विजय भएको बताएको छ।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
-1746009348.jpg)
