देशदृश्य
धनकुटाको कोप्चे बजारका घरहरू सुन्तला (ओरेन्ज) रङले सजिएका छन्। धनकुटा नगरपालिका–५ मा पर्ने कोप्चे बजारले अहिले ‘ओरेन्ज सिटी’को नाम पाएको छ।
यसैबाट ख्याती कमाउने कल्पनामा छ, कोप्चे गाउँ।
काठ र माटोले बनेका घरहरू मात्र होइन, अग्लाअग्ला सिमेन्टका घरहरूमा समेत एउटै रङ पोतिएको छ। काठका झ्याल भएका घरमा लगाइएको कालो र सेतो रङले त्यसमा अझ निखारता ल्याएको छ।
घरहरूलाई छिचोल्दै पक्की सडक बनाइएको छ। सडकहरू सफा र चिटिक्कका छन्। सवारी साधनको सामान्य चहलपहल हुने भएकाले पर्यटकहरूलाई वरपरका दृश्यहरूलाई नियाल्दै यात्राको मजा लिन सकिन्छ। यात्रालाई रसिलो बनाउन सकिन्छ।
कोप्चे गाउँ पहिला बटुवाहरूको आँखामा परिहाल्ने थिएन। बजार व्यवसाय सुस्ताएको थियो। गाउँमा बुढापाकाबाहेक अरू कोही थिएनन्। पर्यटकहरू नगण्य मात्रमा पुग्ने गरेका थिए।
दुई दशकअघि निकै ख्याती कमाएको कोप्चेको बजार विस्तारै हराउन थालेपछि २०७७ मा पहिलोपल्ट युवाहरूले धनकुटाको बजारलाई पुरानै स्वरूपमा फर्काउने भनेर लागि परेको कोप्चे पुनर्जागरण अभियानका सदस्य भविषेक कर्माचार्य बताउँछन्।
‘विस्तारै पर्यटक र गाउँका युवा पलाउन हुन थालेपछि बजार पुनः जगाउन रङ लगाउने योजना बनाएका हौं,’ सदस्य कर्माचार्य भन्छन् ‘दिगो विकासमा कार्यरत रहेका साहिल श्रेष्ठको पहलमा धनकुटामा चहलपहल योजना बनाइएको हो।’
दुई दशकअघिसम्म धनकुटा बजारको छुट्टै रौनक थियो। तर पछिल्लो समय इतिहास नै मेटिन लागेपछि सुक्दै गएको बजारलाई आकार दिन चम्काउन स्थानीयहरू लागि परेका हुन्।
स्थानीय युवाहरूले गाउँको विकासको लागि रङ लगाउने र सरसफाइमा ध्यान दिने भनेपछि सबैले सहमति जनाए। कुन रङ लगाउने भन्ने विषयमा पनि कुराकानी भयो।
‘कोप्चेलाई पहिला सुन्तला धेरै फल्ने ठाउँ भनेर पनि चिनिन्थ्यो। अहिले बोटसमेत छैन,’ उनले भने, ‘पुरानो पहिचानलाई ब्युँताउन सुन्तला रङ लगाउने निर्णय गरिएको हो।’
रङ लगाउनका लागि ५ वर्ष अघिदेखि सुरूआत गरिएको हो। सुरूआती दिनमा केही व्यक्तिहरू मात्र राजी भएका थिए। दुई चार जनाले लगाएपछि पुराना घरहरू पनि चिटिक्क देखियो। त्यसपछि एक दुई जना गर्दै विस्तारै घरहरू रंगिन थालेको उनी बताउँछन्।
उनका अनुसार दुई/चार जनाले लगाएपछि अरू पनि आफ्नो घर रंग्याउन थाले। एक वर्षमै आधाभन्दा बढीले घरहरू रंगिएका थिए। अहिलेसम्म ९५ प्रतिशतले घर रङ लगाएका छन्।
‘दुई/चार गर्दै सयौं स्थानीयहरूले आफ्नो घरमा रङ लगाए,’ उनले भने, ‘आफ्नै लगानीमा रङले लगाएका हुन्।’
अब बाँकी रहेका ५ प्रतिशत घरहरूपनि छिमेकीका घरहरू देखेर लगाउन थालेका छन्। आगामी दसैंसम्म सबैले रङ लगाएर सक्ने उनको भनाइ छ।
पुराना भत्किन लागेका घरहरू पनि टेको दिएर वा पुनःमर्मत गरिन थालिएको छ। गाउँमा वर्षौं पुरानो घर भएको उनको दाबी छ।
‘यहाँ वर्षौं पुराना घरहरू पनि छन्, त्यही घरलाई रङ लगाएर पनि पर्यटन भित्र्याउन सकिने सम्भावना छन्,’ उनले भने, ‘यसबारेमा गाउँका युवापुस्ताले प्रयास गरिरहेका छन्।’
गाउँका युवापुस्ताहरूले घरहरू रंग्याउनेमात्र काम गरेका छैनन्। सरसफाइ पनि उतिकै जोड दिएका छन्। साथै प्रत्येक गल्लीहरूमा संकेतपाटी राख्ने काम समेत भइरहेको छ।
गाउँमा सुधार आएसँगै पर्यटकहरूको चहलपहल बढ्न थालेको छ।
सामाजिक सञ्जालमा ‘ओरेन्ज सिटी’ को नाममा प्रचारप्रसार हुन थालेको छ। त्यसले गर्दा आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको आवतजावतले चहलपहल सुरू हुन थालेको दाबी गर्छन्।
पर्यटकको चहलपहल बढ्न थालेपछि स्थानीयहरूले स-साना होटल तथा पसलहरू सञ्चालनमा ल्याउन थालेका छन्। जसले पुरानो स्वरूपमा फर्किने अपेक्षा स्थानीयहरूको छ।
धनकुटा बजार चार दशकअगाडि पूर्वाञ्चलको व्यापारिक केन्द्र मानिन्थ्यो। पूर्वी नेपालको केन्द्र भएकोले धनकुटाको चहलपहल लामो समयसम्म कायम रह्यो। त्यही कारण नेवारहरूले यो ठाउँलाई रोजेको सुन्दै आइरहेका छन्।
धनकुटाका स्थानीयहरू पहिलादेखि नै शैक्षित्र क्षेत्रमा अगाडि थिए। पढाइलेखाइमा अगाडि भएकाले गाउँ छोडेर विकसित सहर तथा विदेशिने परम्परा बढ्दै गयो। त्यसपछि यहाँका बजार सुक्न थालेको उनको भनाइ छ।
‘हामीले पुरानो धनकुटा बजारलाई पुनः जगाउने प्रयास गरेका छौं,’ उनले भने, ‘विस्तारै सफल पनि भइरहेको छौं। विदेशिएका युवाहरूले गाउँमा के गर्न सकिन्छ भनेर सोधपुछ गर्ने गरिरहेका छन्।’
माथिल्लो कोप्चे टोल विकास संस्थाका अध्यक्ष तथा कोप्चे पुनजागरणका सदस्य गोविन्द्र राईका अनुसार पहिला माथिल्लो र तल्लो कोप्चेका रूपमा चिनिन्थ्यो। अहिले ओरेन्ज सिटीले दुवै कोप्चेलाई समेटेको छ।
गाउँमा केही गर्न सकिँदैन भन्नेहरू विस्तार व्यवसाय वा पर्यटकहरूलाई भित्र्याउन आवश्यक भौतिक पूर्वधार, होटलहरू सञ्चालन गर्न थालेका छन्।
‘हाम्रो सपना विस्तारै पूरा हुँदै गइरहेको छ,’ उनले भने, ‘स्थानीयको राम्रो कामको प्रशंसा गर्दै नगरले कोप्चे पुन:जागरणलाई १ लाख नगदसहित सम्मान गर्यो।’
स्थानीयको चासो देखेपछि अहिले नगरपालिकासमेत धनकुटालाई आकर्षित गन्तव्य बनाउन लागि परेको छ।
उनका अनुसार घरहरू एउटै रङको देखिएपछि फोटो भिडिओ खिच्नेहरूदेखि घुम्न आउने आन्तरिक पर्यटकको संख्या बढिरहेको छ।
‘त्यसको प्रचारप्रसारका लागि विभिन्न भ्लगर, युट्युबरहरूले सहयोग पुर्याएका छन्,’ अध्यक्ष राइले भने, ‘सामाजिक सञ्जालतिर चहलपहल हुन थालेपछि पर्यटकहरू बढ्न थालेका हुन्।’
पयर्टकको चहलपहल बढ्न थालेपछि स्थानीयहरूलाई पनि विभिन्न व्यवसाय गर्न थालेका छन्। त्यसले गर्दा चहलपहल बढ्न थालेको छ।
‘विस्तारै गाउँ छोडेका युवा र पर्यटक फर्किऊन् भन्ने हाम्रो अपेक्षा हो,’ उनले भने।
धनकुटा नगरपालिकाको मेयर चिन्तन तामाङले स्थानीयहरूको पहललाई सकारात्मक रूपमा लिइएको जानकारी दिए।
नगरका स्थानीय युवाहरूले सुरूआत गरे पनि थप कार्यक्रममा लागि नगरले सहयोग र प्रोत्साहन गरिरहेको छ।
‘युवाको अभियानले गाउँमा सुधार आएको छ। स्थानीयहरूले व्यवसायले चहलपहल सुरू भएको छ,’ उनले भने, ‘आफ्नै गाउँमा व्यवसायको सम्भावना देखेपछि विदेश गएका युवा फर्किन्छन् भन्ने अपेक्षा छ।’
मानिसहरू चर्चा गर्छन्, नाममा के छ?
एउटै रङले धनकुटाको कोप्चे गाउँको कायाकल्प गरिदिएको छ।
-1746009348.jpg)
