अध्यक्षमा उम्मेदवारी घोषणा गरेका नेकपा एमालेका वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेलले सोमबार छुट्टै दस्तावेज पार्टीमा दर्ज गरेका छन्।
मंसिर २७ बाट सुरू हुने ११औं महाधिवेशनमा प्रस्तुत हुने दस्तावेजमा आफूहरूले उठाएका कुरा पनि समेट्न आग्रह गर्दै वरिष्ठ उपाध्यक्ष पोखरेलले च्यासल पुगेर महासचिव शंकर पोखरेललाई दस्तावेज बुझाएका हुन्।
वरिष्ठ उपाध्यक्ष पोखरेल समूहले यही दस्तावेजसहित आफ्नो उम्मेदवारी प्रस्तुत गर्न खोजेको छ।
यसमा भदौ २३ को घटना नेकपा एमाले नेतृत्वको सरकार र सरकारको नेतृत्व गरिरहेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीकै कमजोरीको जगमा भएकाले त्यसको गम्भीरतापूर्वक समीक्षा हुनुपर्ने उल्लेख छ।
पोखरेलको समूहमा अहिलेसम्म ६ जना सचिवालय तहका नेता खुलेका छन्। उपाध्यक्षत्रय युवराज ज्ञवाली, अष्टलक्ष्मी शाक्य, सुरेन्द्र पाण्डे र सचिवद्वय गोकर्ण विष्ट र योगेश भट्टराई खुलिसकेका छन्। स्थायी कमिटी र पोलिटब्युरो तहका नेताहरू क्रमशः खुलिरहेका छन्।
पूर्वराष्ट्रपति विद्या भण्डारीले पनि पोखरेललाई भित्री रूपमा समर्थन गरेकी छन्। पोखरेल समूहले थापागाउँस्थित मदन भण्डारीको हीरक जन्मजयन्तीको मूल व्यवस्थापन समितिको कार्यालयमा छलफल, भेला र बैठक आयोजना गर्दै आएको छ। उक्त कार्यालय संस्थापन इतर समूहको सम्पर्क स्थलजस्तो भएको छ।
गत मंसिर ९ गते अध्यक्षमा उम्मेदवारी घोषणा गर्नुपूर्व नै पोखरेलले संस्थापन पक्षबाट आफूलाई अलग गरिसकेका थिए।
अध्यक्ष ओलीसँग वरिष्ठ उपाध्यक्ष पोखरेलको लामै तिक्तता थियो। नवौं महाधिवेशनको केही समय अघिदेखि ओली पक्षमा खुलेका पोखरेल त्यसअघि पार्टी संस्थापन निकट थिए।
आठौं महाधिवेशनमा उनले तत्कालीन अध्यक्ष झलनाथ खनालको समूहबाटै महासचिव जितेका थिए। दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनसम्म खनाल समूहमै रहेका पोखरेल महाधिवेशनको पूर्वसन्ध्यामा विपक्षमा खुल्दा ओलीलाई जित निकाल्न सहज भएको थियो।
उक्त महाधिवेशनमा ओलीले प्रत्यासी माधव नेपाललाई ४३ मतान्तरले पछि पारेका थिए।
२०७४ मा अध्यक्ष ओली दोस्रो पटक प्रधानमन्त्री बनेयताको परिदृश्यमा उनको र पोखरेलको तिक्तता झाँगिदै गएको देखिन्छ। तथापि यसबारे पोखरेलले मुखर रूपमा असन्तुष्टि राखेका थिएनन्। असहमतिकै बीच पोखरेलले दसौं महाधिवेशनमा ओलीलाई समर्थन गरेका थिए।
'नवौं महाधिवेशनमा साथीहरूले मलाई अध्यक्ष उठ्नुस् भन्दै हुनुहुन्थ्यो। मैले नै यस पटक त्यसो गर्न हुँदैन भनेँ। केपी ओली झापा आन्दोलनदेखि जोडिनुभएको नेता, त्यत्रो समय जेल बस्नुभयो, बाह्य पार्टीको संगठनात्मक काममा त्यति संलग्न नभए पनि उहाँको इतिहासको सम्मान गर्नुपर्छ भन्ने मेरो कुरा थियो। म योग्यतापूर्वक पार्टी चलाउँछु भन्ने उहाँलाई लागिरहेको छ भने जाँचिन दिऊँ न त, के बिग्रिन्छ भन्ने लागेकै हो। त्यसैले उहाँको स्वास्थ्य स्थिति कमजोर हुँदाहुँदै हामी उहाँको पक्षमा खडा भयौं,' पोखरेलले सेतोपाटीसँगको कुराकानीमा भनेका छन्।
नवौं महाधिवेशनमा आफैले काँध हालेका पोखरेल ११औंमा आइपुग्दा ओलीलाई नै चुनौती दिने अवस्थामा पुग्ने पृष्ठभूमि गत असारदेखि तयार भएको थियो। ओलीले पूर्वराष्ट्रपति भण्डारीको पार्टी सदस्यता नवीकरण नगर्दै एमाले फर्कन रोक लगाएपछि पोखरेललाई उनको प्रतिस्पर्धी बन्न सजिलो भयो।
भण्डारीलाई एमाले फर्काउन भूमिका खेल्नेमा पोखरेल पनि थिए।
गत असार १४ गते मदन भण्डारीको ७४औं जन्मजयन्तीको सन्दर्भमा मदन भण्डारी फाउन्डेसनले आयोजना गरेको विचार गोष्ठी कार्यक्रममा भण्डारीले पार्टी सदस्यता नवीकरण गरेको भन्दै एमालेमा सक्रिय भएको जानकारी दिएकी थिइन्।
त्यही कार्यक्रममा विशेष वक्ता थिए, ईश्वर पोखरेल।
उनले अध्यक्ष ओलीको कार्यशैली र पार्टी सञ्चालनको तौरतरिकामाथि प्रश्न उठाउँदै आगामी बाटो प्रस्ट पारिसकेका थिए।
एमालेका कतिपय कार्यकर्ता पोखरेलले नै भण्डारीलाई ओलीको प्रतिस्पर्धीका रूपमा तयार पारेको तर्क गर्दै आएका छन्। सेतोपाटीसँगको अनौपचारिक कुराकानीमा पोखरेलले त्यसलाई अस्वीकार गरे।
'मैले उहाँलाई अध्यक्ष उठ्नुस् भनेर कहिले पनि भनिनँ। एमालेको उपाध्यक्ष हुँदाहुँदै उहाँलाई पार्टीले राष्ट्रपतिको भूमिकाका लागि पठाएको थियो। फर्किएर पार्टीमै सक्रिय हुन्छु भनेपछि पार्टीले स्वागत गर्नुपर्छ भनेको थिएँ,' उनले भने।
भण्डारी पार्टीमा फर्किएर त आइन्, तर एमालेले स्वागत गर्ने स्थिति बनेन। भण्डारीले २०८१ वैशाख पहिलो साता नै सदस्यता नवीकरण गरिसकेकी थिइन्। त्यसको जानकारी उनले २०८२ असार १४ गते दिएकी थिइन्, मदन भण्डारी फाउन्डेसनको विचार गोष्ठीमार्फत्।
तर अध्यक्ष ओलीलाई त्यो रूचिकर भएन। उनले त्यसलाई आफैसँग प्रतिस्पर्धा गर्न खोजेको रूपमा बुझे।
त्यही कार्यक्रममा प्रमुख वक्ता बनेका ओलीले मदन भण्डारीलाई लागेको भनिएको पुरानो आरोप कोट्याउँदै मनको तुष मेटेका थिए।
त्यसको एक महिना नबित्दै साउन ५ र ६ को बैठकले पूर्वराष्ट्रपति भण्डारीको नवीकरण भइसकेको सदस्यता मात्र रोकेन, उनको पार्टीमा फर्कने बाटोसमेत बन्द गरिदियो।
त्यसअघि संस्थापन इतर समूहले भण्डारीलाई अध्यक्षको उम्मेदवारका रूपमा तयार पार्ने सोचेको थियो। यसरी सोच्नेमा उपाध्यक्ष सुरेन्द्र पाण्डे, युवराज ज्ञवाली, सचिव, गोकर्ण विष्ट, योगेश भट्टराई लगायत नेताहरू थिए।
यद्यपि यो समूहमा रहेका नेताहरूले छलफलको विषय बनाइसकेका थिएनन्।
पूर्वराष्ट्रपति भण्डारीको सदस्यता रोकिएपछि एमालेभित्र ध्रुवीकरण तीव्र भयो। भण्डारी पार्टीमा सक्रिय नभए पनि एमालेमा उनको गुट सक्रिय नै थियो।
तहगत संरचनामा भण्डारीनिकट नेताहरू उल्लेख्य छन्। केन्द्रीय कमिटीमा ५० जनाभन्दा बढी उनीनिकट केन्द्रीय सदस्य छन्। पोलिटब्युरो, स्थायी कमिटी र सचिवालय तहसम्मै भण्डारीनिकट नेताहरूको प्रतिनिधित्व छ।
नवौं केन्द्रीय कमिटी बैठकले भण्डारीको पार्टी सदस्यता रोकेपछि भदौ २० देखि २२ गतेसम्म ललितपुरको गोदावरीमा भएको विधान महाधिवेशनबाट उल्ट्याउने भण्डारी समूहको दाउ थियो।
तर परिस्थिति उनीहरू अनुकूल बनेन। सचिवालय तहको कमिटीमा ठूलो छलफलको विषय बने पनि विधान महाधिवेशनमा उल्लेख्य बहस भएन।
ओलीले नै अध्यक्षमा निरन्तरता पाउने गरी दोस्रो विधान महाधिवेशन सकियो।
तर भदौ २३ र २४ गते भएको जेनजी आन्दोलनले अध्यक्ष ओली राजकीय सत्ताबाट विस्थापित मात्र भएनन्, पार्टी अध्यक्षका रूपमा एमालेभित्रको उनको सान्दर्भिकतामाथि प्रश्नचिह्न खडा भयो।
यसैलाई अवसरका रूपमा उपयोग गर्दै इतर समूहले सक्रियता बढाएको हो।
यति हुँदाहुँदै वरिष्ठ उपाध्यक्ष पोखरेलले आफूलाई अध्यक्षका रूपमा तयार पारिसकेका थिएनन्।
'भदौ २३ र २४ को परिघटनापछि नेतृत्वमाथि गम्भीर प्रश्नचिह्न खडा भइसकेको थियो। उपाध्यक्षमध्ये कसैलाई पनि हामीले अध्यक्षको उम्मेदवारका रूपमा प्रस्तुत गर्न नसक्ने थिएनौं,' एक नेताले भने, 'पूर्वराष्ट्रपतिज्यूको सदस्यता नै रोकिदिएकाले उहाँको लडाइँ शून्यमा पुगिसकेको थियो। त्यस कारण पनि हामीले फरक ढंगले सोच्नुपर्ने भयो।
यही अन्यौलबीच इतर समूहले वरिष्ठ उपाध्यक्ष पोखरेललाई उम्मेदवारका रूपमा तयार पारेको हो।
एक नेताले बताएअनुसार भदौ २३ र २४ को आन्दोलनपछाडि वरिष्ठ उपाध्यक्ष पोखरेल, उपाध्यक्षहरू सुरेन्द्र पाण्डे, युवराज ज्ञवाली, सचिवद्वय गोकर्ण विष्ट र योगेश भट्टराईबीच अष्टलक्ष्मी शाक्यको निवासमा लामो छलफल भएको थियो।
'त्यसअघि उहाँको मनमा के थियो, हामी यसै भन्न सक्दैनौं। अध्यक्ष ओलीबाट उहाँ किनारामा पारिनु नै भएको थियो। तथापि ओलीसँगको प्रतिस्पर्धा कठिन र चुनौतीपूर्ण हुने पार्टीभित्र देखिएकै दृश्य हो। यसबाट उहाँले के सोचिरहनुभएको थियो, हामीलाई थाहा हुने कुरा भएन,' उक्त छलफलमा सहभागी एक नेताले भने, 'हामी त्यस दिन जो जो थियौं, सबैले एक स्वरमा भन्यौं– तपाईं ७० वर्ष कटिहाल्नुभयो, तपाईंले गुमाउने कुरा के छ? हाम्रो समूहमा रहेका केही नेता (योगेश, गोकर्ण) हरू अझ दुई कार्यकाल सक्रियतापूर्वक काम गर्न सक्नुहुन्छ। तैपनि उहाँहरू सम्पूर्ण कुरा गुमाएर सडकमा आउन राजी हुनुभएको छ। तपाईंले आँट गर्नुहोस्।'
झन्डै ७ घन्टा चलेको उक्त छलफलपछि नै पोखरेल ओलीसँग प्रतिस्पर्धा गर्न राजी भएका थिए।
***
-1763630246.jpg)
-1746009348.jpg)
