फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्यानुएल म्याक्रोंले चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङसँग भेटेर रूस-युक्रेन युद्ध अन्त्यका लागि थप सहयोग गर्न दबाब दिएका छन्।
रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले सन् २०२२ फेब्रुअरीमा युक्रेनमा आक्रमण गरेदेखि नै चीनले रूसलाई सहयोग गरिरहेको भनेर अमेरिकासहित पश्चिमा देशहरूले आरोप लगाइरहेका छन्।
पश्चिमा देशले रूसी तेल र ग्यासमा प्रतिबन्ध लगाएपछि चीन रूसी तेलको प्रमुख ग्राहक बनेको छ। तेल किनेर रूसलाई युद्ध लड्ने पैसा जुटाएको मात्रै नभएर चीनले मिसाइल, ड्रोन लगायत हतियार बनाउन प्रयोग हुने सामग्री पनि बेचिरहेको दाबी पश्चिमाले गरेका छन्।
चीनले दबाब दिए पुटिनले युद्ध रोक्ने उनीहरूको ठहर छ।
त्यसैले चीन भ्रमणमा रहेका म्याक्रोंले बिहीबार सीलाई युद्ध रोक्ने पहलमा साथ दिन आग्रह गरेका हुन्।
तर दुई नेताको भेटपछिका टिप्पणी हेर्दा सीले युद्ध रोक्न पहल नलिने सङ्केत देखिएको भनेर द न्यूयोर्क टाइम्सले लेखेको छ।
'चीनले सङ्कटको राजनीतिक समाधानमा रचनात्मक भूमिका खेल्न जारी राख्नेछ। साथै त्यस बारेमा दोषारोपण गर्ने वा बदनाम गर्ने कुनै पनि गैरजिम्मेवार कार्यहरूको दृढतापूर्वक विरोध गर्छ,' बैठकपछि आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै सीले भने।
म्याक्रोंले रूसी आक्रमणबारे लामो छलफल भएको बताउँदै सीले कम्तिमा सर्वसाधारणहरूले प्रयोग गर्ने ऊर्जासहित युक्रेनका महत्त्वपूर्ण पूर्वाधारहरूमा रूसी आक्रमण रोक्ने प्रयासमा साथ दिने आशा व्यक्त गरे। जाडो नजिकिंदै गर्दा यो विशेष जरूरी रहेको पनि म्याक्रोंले बताएका छन्।
'मेरो विश्वास छ कि हामी दुवैले परिस्थितिको गम्भीरता मापन गरेका छौं,' म्याक्रोंले थपे।
चीन भ्रमणमा जानुअघि म्याक्रोंले पेरिसमा युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीसँग पनि छलफल गरेका थिए।
रूस र युक्रेनको युद्ध अन्त्य गर्न अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले पहल गरिरहेका छन्। त्यसमा अमेरिकासहित पश्चिमा देशले चीनको पनि साथ खोजिरहेका छन्।
ट्रम्पको शान्ति योजनाबारे पुटिनसँग छलफल गरेका ट्रम्पका विशेष दूत स्टिभ विटकोफले फेरि युक्रेनसँग वार्ता गर्ने भएका छन्।
ट्रम्पका ज्वाइँ जेरेड कुश्नर र विटकोफको पुटिनसँग मंगलबार ५ घन्टा भएको छलफल निष्कर्षविहीन टुंगियो।
कुराकानीपछि पुटिनका सहयोगी युरी उशाकोभले समाधान नभएका भूमिजन्य विषयहरूलाई मुख्य अवरोधका रूपमा औंल्याए।
अमेरिकामा हुने भेटमा विटकोफले पुटिनसँगको छलफलबारे युक्रेनी टोलीलाई अवगत गराउने र भूमि लगायत अरू विवादित विषयमा कुरा गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
ट्रम्प सरकारले युक्रेनसँग सल्लाह नगरी रूससँग मात्रै परामर्श गरेर २८ बुँदे शान्ति योजना बनाएको छ।
सो योजनाको व्यापक विरोध भएपछि अमेरिकी र युक्रेनी अधिकारीले गत हप्ता जेनेभामा छलफल गरेका थिए।
सो छलफलपछि दुई देशले १९ बुँदे मस्यौदा तयार पारेका थिए। ट्रम्पको योजनाका सबैभन्दा संवेदनशील विषयहरू भने ट्रम्प र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले छलफल गरेर टुंग्याउने गरी सो सहमति भएको थियो।
युक्रेनी भूमि रूसलाई दिने र नेटो लगायत सबैभन्दा विवादास्पद विषय ट्रम्प र जेलेन्स्कीले निर्णय गर्ने गरी जेनेभामा सहमति भएको थियो। त्यसपछि आइतबार अमेरिकामा फेरि अमेरिकी र युक्रेनी अधिकारीले सो योजनामा घनिभूत छलफल गरे।
सो छलफलमा के सहमति भयो भनेर अहिलेसम्म खुलाइएको छैन। तर पनि मुख्यतः युक्रेनले त्याग्नुपर्ने भूमिबारे कुरा भएको मानिन्छ। सोही छलफलबारे पुटिनलाई ब्रिफिङ गर्न ट्रम्पले विटकोफलाई रूस पठाएका थिए। अमेरिका र युक्रेनबीच सहमति भएका बुँदामा पुटिनको प्रतिक्रियापछि अमेरिकाले फेरि युक्रेनसँग छलफल गर्न लागेको हो।
ट्रम्प सरकारले युक्रेनसँग सल्लाह नगरी बनाएको योजनाको युरोपमा मात्रै नभएर ट्रम्पकै रिपब्लिकन पार्टीका नेताहरूले समेत विरोध गरिरहेका छन्।
यसै क्रममा सो दस्तावेज ट्रम्प सरकारले नभएर रूसले बनाएको भनेर अमेरिकी विदेश मन्त्री मार्को रूबिओले आफूलाई बताएको केही अमेरिकी सांसदले दाबी गरेका छन्।
सो योजनाबारे युक्रेनी अधिकारीहरूसँग वार्ताका लागि जेनेभा जानुअघि रूबियोले सत्तारूढ रिपब्लिकन र विपक्षी डेमोक्र्याटिक दुवै पार्टीका केही सांसदसँग कुरा गरेको विभिन्न मिडियाले लेखेका थिए।
सो योजनाको व्यापक विरोध भएपछि ट्रम्पले त्यो प्रस्ताव युक्रेनका लागि अन्तिम विकल्प नरहेको र त्यसमा परिमार्जन गर्न सकिने बताएका छन्। ट्रम्पको २८ बुँदे योजनामा मुख्यतः लामो समयदेखि रूसले राख्दै आएका माग छन्।
युक्रेनले आफ्नो भूभाग रूसलाई सुम्पने, आफ्ना सेनाको आकार सीमित गर्ने र युद्धविरामपछि पश्चिमी शान्ति सेनाको लागि कुनै पनि भूमिका नहुने कुराहरू त्यसमा समावेश छन्।
युद्ध अन्त्यका लागि आफ्नो कब्जामा रहेको क्राइमिया र डोनबास क्षेत्रका युक्रेनी भूभाग मात्रै नभएर आफ्नो नियन्त्रणमा नभएका केही भागको पनि स्वामित्व दिनुपर्ने पुटिनले माग गर्दै आएका छन्।
झण्डै एक दशकदेखि लगातार आक्रमण गरे पनि पुटिनले डोनबास क्षेत्र पूर्ण रूपमा कब्जा गर्न सकेको छैन। लुहान्स्क र दोनेत्स्कलाई संयुक्त रूपमा डोनबास क्षेत्र भन्ने गरिन्छ।
लुहान्स्कको लगभग सबैजसो भाग रूसले कब्जा गरे पनि दोनेत्स्कको १० प्रतिशत भन्दा बढी भाग युक्रेनकै नियन्त्रणमा छ।
त्यहाँ युक्रेनले वर्षौंदेखि बलियो रक्षात्मक संरचना बनाएकाले रूसले युद्ध गरेर लिन निकै मुस्किल हुने मानिन्छ। सो भूभाग रूसलाई दिए रूसले त्यहाँबाट अगाडि बढ्न फेरि आक्रमण गरे रोक्न नसकिने भएकाले युक्रेनले सो सर्त अस्वीकार गर्दै आएको छ।
जेलेन्स्कीले ती सर्त ठाडै अस्वीकार गरे ट्रम्प रिसाउलान् भनेर हाललाई सो योजनामा इमानदारीपूर्वक संलग्न हुने भनेका छन्।
उनले त्यसो भने पनि युरोपेली देशहरूले भने सो योजनाको विरोध गरेका छन्। अमेरिकाभित्रै पनि त्यसको विरोध भएपछि ट्रम्पले समेत त्यसमा परिमार्जन गर्न सकिने बताएका छन्।
त्यसपछि जेनेभामा भएको छलफलमा अमेरिका र युक्रेनले १९ बुँदे मस्यौदा तयार पारेका हुन्। त्सपछि फेरि अमेरिकामा दुई देशले छलफल गरेका छन्। विट्कफले सो वार्ताबारे पुटिनलाई अवगत गराए पछि पुटिनका माग बारे फेरि अमेरिका र युक्रेनले छलफल गर्न लागेका हुन्।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
-1746009348.jpg)
