राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) छाडेकी सुमना श्रेष्ठ केही समययता नयाँ राजनीतिक दल खोल्न कम्मर कसेर लागेकी थिइन्।
जेनजी युवा र वैकल्पिक राजनीति गर्न चाहनेहरूलाई समेटेर नयाँ दल बनाउन उनले काठमाडौंका मेयर बालेन शाह, ऊर्जामन्त्री कुलमान घिसिङ, जेनजी आन्दोलनबाटै उदाएका सुदन गुरूङ लगायतसँग पटक पटक छलफल गरिन्।
पुराना दलबाट राजनीतिक निकासको आशा गर्नु नै मूर्खता भएको निष्कर्षमा पुगेकी सुमना सामूहिक नेतृत्वको पार्टी बनाउन परिवर्तन चाहनेहरूलाई एकठाउँ ल्याउन प्रयासरत थिइन्।
तर फागुन २१ को निर्वाचनका लागि नयाँ दल दर्ता गर्नुपर्ने अन्तिम दिन आज कात्तिक ३० सम्म पनि उनका प्रयास सफल हुन सकेनन्।
निर्वाचन आयोगले नयाँ दल दर्ताका लागि तोकेको अन्तिम दिनसम्म सबैलाई एकैठाउँ ल्याउने प्रयास सफल नभएपछि सुमना अहिले दलविहीन बनेकी छन्।
यति हुँदाहुँदै दर्ताको प्रक्रियामा गइसकेका दलहरूलाई मिलाएर वैकल्पिक राजनीतिक शक्ति बनाउने प्रयास जारी रहेको उनी बताउँछिन्।
'यति धेरै दल छ, सुमनाको पनि दल हुनुपर्छ भन्ने के छ र!' उनले नयाँ दल दर्ताको म्याद गुज्रिसकेपछि आइतबार साँझ सेतोपाटीसँग भनिन्, 'सबै जनाको पकेटमा एउटा न एउटा दल छ। अझै पनि हामी छलफल गरेर एउटै शक्ति बनेर जानुपर्छ भन्नेमा छौं।'
आफै दल दर्ता गर्नुभन्दा अन्य दलहरूसँग संवाद अघि बढाउन सजिलो हुने उनको तर्क छ।
नेपालले अपनाएको मिश्रित निर्वाचन प्रणालीमा आफ्नो दल हुँदा र नहुँदा फरक भने पर्छ। दलहरूले निर्वाचनका लागि समानुपातिक तर्फको सूची केन्द्रीय समितिबाट टुंगो गरेर निर्वाचन आयोगमा बुझाउनुपर्छ।
प्रतिनिधिसभामा ११० जना सांसद समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीबाट चुनिन्छन्। समानुपातिक तर्फबाट आफूले चाहेका र योग्य उम्मेदवारलाई संसदमा ल्याउन दलीय आधारमा मतदान हुने समानुपातिक प्रणालीका लागि राजनीतिक दल नै चाहिन्छ।
यो व्यवस्था अनुसार दल दर्ता नगर्दा सुमनालाई अब समानुपातिक तर्फको निर्वाचनमा भाग लिने बाटो हुने छैन।
सुमना आफै पनि बलियो दल नहुँदा संसदीय राजनीतिमा काम गर्न अप्ठ्यारो हुनेबारे जानकार छिन्। यसअघि विद्यालय शिक्षा विधेयकको छलफलमा शिक्षकले राजनीति गर्न नपाउने र संगठन खोल्न नपाउने लबिङ सफल बनाउन नसकेको अनुभव उनीसँग छ।
सुमना राजनीतिक दल चलाउनु सामूहिक कार्य भएको बताउँछिन् र संसदीय राजनीतिमा दलको भूमिका आवश्यक देख्छिन्।
'परिवर्तनका लागि दल चाहिने रहेछ,' उनले भनिन्, 'सांसदले बोक्ने विचारलाई बलियो गरी उठाउन पनि दिगो एजेन्डा बोक्ने दल चाहिने रहेछ।'
उनले अगाडि भनिन्, 'म अझै पनि चुनावअघि सबै परिवर्तन पक्षधर दलहरूलाई मिलाएर लैजाने कोसिसमा छु। दल र विभिन्न व्यक्तिसँग सरसल्लाह चलिरहेको छ।'
'समथिङ इज कुकिङ (केही न केही पाक्दै छ),' उनले भनिन्।
दलविहीन भनेकी सुमना अब कुन दलबाट चुनाव लड्छिन् भन्ने पनि धेरैको जिज्ञासा छ।
सुमना भने अहिले नै कुन दलबाट चुनाव लड्ने भन्ने कुरा उल्लेख गर्नु 'हतार' हुने बताउँछिन्।
'म टुंगो गरेपछि सामाजिक सञ्जालमा लेखिहाल्छु नि,' उनले भनिन्, 'मैले पनि एउटा नाम भएको दल दर्ता गराएर बार्गेनिङमा लाग्नुभन्दा दलविहीन भएर छलफल गराउनु राम्रो हुन्छ।'
उनी दलको विषयलाई लिएर आफू खासै चिन्तित नभएको पनि बताउँछिन्।
'बनाउँला नि एउटा दल, केही चिन्ता छैन, अहिलेको अवस्थामा एउटा दल थपेर केही हुँदैन पनि,' उनले भनिन्।
अहिले दर्ता भएका दलहरूले पनि छुट्टाछुट्टै निर्वाचनमा होमिए समानुपातिकतर्फ सिट सुरक्षित गर्न धौधौ पर्ने भएकाले मिल्नुको विकल्प नभएको उनको ठम्याइ छ। त्यसैले निर्वाचनका लागि मनोनयन दर्ता गर्नुअघि सबै एकैठाउँ उभिने उनको विश्वास छ।
'छुट्टाछुट्टै उठेर एकअर्काको मत काट्ने कुरामा मलाई विश्वास छैन,' उनले भनिन्, 'म त्यो मान्यतामा हिँड्दिनँ।'
***
-1763106181.jpg)
-1746009348.jpg)
