अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्म र रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनबीच शुक्रबार प्रत्यक्ष भेटवार्ता हुँदैछ।
अलास्काको एन्करेजस्थित संयुक्त सैनिक अड्डा (ज्वाइन्ट बेस एल्मेन्डोर्फ–रिचर्डसन) मा दुई शक्तिशाली मुलुकका प्रमुखबीच बहुप्रतिक्षित बैठक हुन लागेको हो।
साढे तीन वर्षभन्दा बढी समयदेखि चलिरहेको रूस-युक्रेन युद्धलाई शान्तिमा रूपान्तरण गर्न ट्रम्प र पुटिनबीचको भेटवार्ता कोशेढुंगा हुने आकलन गरिएको छ।
यो भेटवार्ता एक साताअघि ट्रम्पका मध्यपूर्व हेर्ने दूत स्टिभ विटकोफले क्रेमलिन भ्रमण गरेपछि तय भएको थियो। गत बुधबार विटकोफले क्रेमलिनमा पुटिनसँग तीन घन्टा वार्ता गरेका थिए।
वार्ताको विस्तृत अझै सार्वजनिक भएको छैन। तर त्यसलाई नै ट्रम्म र पुटिनबीच प्रत्यक्ष भेटवार्ताको प्रस्थानबिन्दु भनिएको छ।
विटकोफको भ्रमणपछि ट्रम्प आफैले एक साताभित्र पुटिनसँग प्रत्यक्ष वार्ता हुने घोषणा गरेका थिए। पछि उनैले अमेरिकाको अलास्कामा बैठक हुने घोषणा गरेका थिए।
ट्रम्पले युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्की पनि राखेर त्रिपक्षीय बैठक हुने भनेका थिए। यद्यपि तत्कालका लागि ट्रम्प र पुटिनबीच बैठक हुन भनेर ह्वाइट हाउस र क्रेमलिनले सार्वजनिक गरिसकेको छ।
ह्वाइट हाउसले पुटिनकै आग्रहमा द्वीपक्षीय भेटवार्ता तय भएको भनेको थियो। उसले ट्रम्प त्रिपक्षीय वार्ताका लागि पनि तयार भएको बताएको थियो।
युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले जहाँ युद्धरत मुलुकलाई बाइपास गरेर युद्धविराम सम्भव नहुने बताउँदै आएका थिए। उनले युक्रेनको सार्वभौमसत्ता र भौगोलिक अखण्डतामाथि प्रहार हुनेगरी कुनैपनि सम्झौता मान्य नहुने बताइसकेका छन्।
ट्रम्पले रूसलाई फाइदा हुनेगरी सम्झौता गर्छन् कि भन्ने डर युरोपेली नेताहरूलाई पनि छ। उनीहरूले संयुक्त रूपमा विज्ञप्ती जारी गरेर युक्रेन र युरोपलाई बेफाइदा हुनेगरी युद्धविराम सम्झौता नगर्न अनुरोध गरेका थिए। साथै वार्तामा युक्रेनलाई पनि सहभागी गराउन उनीहरूले माग पनि गरेका थिए।
यद्यपि जेलेन्स्की सहभागी नहुने निश्चितप्रायः छ। ट्रम्पले आजै युरोपेली नेताहरूसँग भर्चुअल बैठक तय भएको अमेरकी मिडिया सिएनएनले जनाएको छ।
सिएनएनले ट्रम्प र पुटिनबीचको बैठकका लागि अलास्का नै किन छानियो भनेर पनि खुलाएको छ।
शुक्रबार हुने शिखर बैठकका लागि स्थान छान्ने प्रक्रियामा निकै लामो र गोप्य वार्ता भएको उसले लेखेको छ।
सिएनएनका अनुसार छलफलमा पुटिनले सुरूमा संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई)को दुबई रोजेका थिए। पुटिनले दुबई पूर्ण रूपमा उपयुक्त स्थान रहेकाले बैठक त्यहीँ हुनुपर्ने बताएका थिए।
तर त्यसमा ह्वाइट हाउस सहमत भएन।
गत मे महिनामा राष्ट्रपति ट्रम्पले मध्यपूर्वको यात्रा गरेका थिए। त्यस क्रममा युएईको पनि भ्रमण गरेका थिए। त्यसकारण ट्रम्प पुन दुबई जान तयार नभएको भनेर सिएनएनले लेखेको छ। दूरी पनि अर्को कारण हुनसक्ने भनिएको छ। यसमा सुरक्षा व्यवस्थापनको विषय पनि जोडिन्छ।
अमेरिका र रूसबीच यसअघिका छलफलहरू युरोपका शहरहरू; जेनेभा वा भियनामा हुन्थे। यसपालि पनि तीनै ठाउँहरूमा बैठक हुन सक्थ्यो। तर ती सहरहरू पुटिनका लागि असुरक्षित बनेको छ।
अन्तर्राष्ट्रिय आपराधिक अदालत (आइसिसी) ले सन् २०२३ मा पुटिनमाथि युद्ध अपराधको आरोपमा पक्राउ पुर्जी जारी गरेको छ। त्यसकारण युरोपको कुनै पनि देशमा गए पुटिन कानुनी जोखिममा पर्न सक्ने भएकाले क्रेमलिनले युरोपका सहरहरूमा वार्ता हुन नसक्ने भनेको सिएनएनले जनाएको छ।
त्यसपछि दुइ विकल्प बाँकी रहे।
पहिलो हंगेरी, दोस्रो अमेरिका।
हंगेरीका प्रधानमन्त्री भिक्टर ओर्बान ट्रम्प र पुटिन दुवैसँग नजिक छन्।
भिक्टर अर्बानले त अलास्कामा दुई नेताबीच बैठक तय भएपछि युक्रेन युद्धमा रूसको जित भइसकेको भनेका छन्। उनले जो बाइडेनको पालमा युद्धविराम प्रयास नगरेर युक्रेनलाई ठूलो घाटा भएको पनि बताएका छन्।
अमेरिकाले शिखर बैठकका लागि हंगेरीभन्दा आफ्नै देश उचित ठान्यो। पुटिनलाई अमेरिकामै बोलाउनु कूटनीतिक जितको सन्देश जाने ट्रम्पले ठानेको हुनसक्ने भनेर सिएनएनले लेखेको छ। पुटिनले पनि आश्चर्यजनक रूपमा यसमा सहमति जनाए।
अमेरिकामा बैठक तय भए पनि अलास्कामा निश्चित गर्न लामै छलफल भएको भनिएको छ।
अन्तिम छनोट अलास्का बन्नुको एउटा प्रतीकात्मक पक्ष पनि छ। यो भूमि कुनै समय रूसी साम्राज्यको हिस्सा थियो, जुन सन् १८६७ मा अमेरिकाले खरिद गरेको हो।
एन्ड्रयु जोन्सन राष्ट्रपति हुँदा सन् १८६७ मा अमेरिकाले अलास्का ७२ लाख डलरमा रूसबाट किनेको थियो।
तर, अलास्कामा पनि उपयुक्त स्थल पाउन सजिलो थिएन। गर्मी मौसम पर्यटकहरूको उच्च सिजन भएकाले आवास र सुरक्षा मापदण्ड दुवै मिल्ने स्थान सीमित थिए। अन्ततः एन्करेजस्थित संयुक्त सैनिक अड्डा ‘ज्वाइन्ट बेस एल्मेन्डोर्फ–रिचर्डसन’ मात्र उपयुक्त ठहरियो, जसमा अमेरिकी पक्षले पुटिन र उनको टोलीलाई स्वागत गर्ने तयारी थालेको छ।
यसरी, पुटिनको दुबई चाहना, युरोपको कानुनी जोखिम, मध्यपूर्व यात्रा टार्ने अमेरिकी योजना र अलास्काको ऐतिहासिक–प्रतीकात्मक पृष्ठभूमिका कारणहरूले अन्ततः अलास्का नै ट्रम्प–पुटिन भेटको मञ्च बनेको भनेर सिएनएनले लेखेको छ।
-1746009348.jpg)
