अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युक्रेनको राजधानीमा रूसले आक्रमण गरेप्रति असन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन्।
शुक्रबार युक्रेनको राजधानी किभमा रूसी आक्रमणबाट १२ जना मारिएका थिए भने दर्जनौं घाइते भएका छन्।
यसलाई रूस-युक्रेनबीच युद्धविराम पहल थालिएयताकै सबैभन्दा ठूलो आक्रमण भनिएको छ।
रूसी मिसाइल र ड्रोनहरूले राजधानी किएभको पेचेर्स्क क्षेत्रमा थुप्रै घरहरू भत्काएको थियो। उक्त आक्रमणमा कम्तिमा ५४ जना घाइते भएको छन्।
आक्रमणको १२ घन्टापछि पनि उद्धारकर्ताहरूले भग्नावेशषबाट शवहरु निकालिरहेका थिए भनेर अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन्।
अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले यो आक्रमणलाई लिएर आफू रूसप्रति खुसी नरहेको बताएका छन्।
त्यसलाई उनले गलत समयमा रुसको गलत कदम भनेर टिप्पणी गरेका छन्।
'यो आवश्यकता थिएन,' उनले आफ्नो ट्रुथ सोसल अकाउन्टमा लेखेका छन्, 'भ्लादिमिर रोक! एक सातामा ५ हजार सैनिकहरूले ज्यान गुमाइरहेका छन्। बरू शान्ति सम्झौता टुंग्याऔं।'
युक्रेनी राजधानीमा आक्रमण भएछि ह्वाइट हाउसमा ट्रम्पलाई पत्रकारहरूले रूसमाथि दबाब किन नबढाएको भनेर प्रश्न गरेका थिए।
जबाफमा ट्रम्पले रूसमाथि पछिल्लो समय दबाब बढाउँदै गएको दाबी गरे।
'यो कि त रूसलाई थाहा छ। कि त हामीलाई। वा रूसका निकटस्थहरूलाई थाहा होला,' ट्रम्पले भने।
ट्रम्पले शान्ति सम्झौताका लागि भएका वार्ताहरू सकारात्मक दिशातर्फ गइरहेको पनि बताए।
'आगामी केहि दिन निकै महत्त्वपूर्ण दिन हुनेछन्। वार्ताहरू भइरहेका छन्। हामी नजिक नजिक पुगेका छौं। मलाई लाग्छ हामी सम्झौता गर्न सफल हुनेछौं,' ट्रम्पले भनेका छन्।
रूसले युक्रेनसँग हाल कायम रहेका नियन्त्रणरेखालाई मान्यता दिएर सम्झौता गर्न तयार रहेको यसअघि नै बताएको थियो।
ट्रम्पले त्यसलाई सम्झौताका लागि रूसले देखाएको अहिलेसम्मको लचकता भनेका थिए।
यद्यपि क्राइमिया लगायतका क्षेत्रमा रूसी स्वामित्व हुने विषय स्वीकार्य नरहने युक्रेनको अडान छ।
युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले एक कार्यक्रममा क्राइमियालाई युक्रेनले रूसी भूभाग भनेर नचिन्ने बताएपछि ट्रम्मले जेलेन्स्कीलाई गाली गरेका थिए।
उनले जेलेन्स्कीको त्यस्तो अभिव्यक्तिले नजिक नजिक पुगेको शान्ति सम्झौता फेरि भाडिन सक्छ भनेर सचेत गराएका थिए।
क्राइमिया यसअघि नै बाराक ओबामाको पालामा युक्रेनले रूसलाई हस्तान्तरण गरेको बताएर ट्रम्पले जेलेन्स्कीलाई त्यतिबेला किन नलडेको भनेर प्रश्न समेत गरेका थिए।
सन् २०१४ मा युक्रेनको क्राइमिया प्रान्त कब्जा गरेको रूसले २०२२ फेब्रुअरीमा युक्रेनमा हमला गरेपछि युक्रेनका थप चार क्षेत्रमा आफ्नो दाबी गरेको छ।
हाल युक्रेनको नियन्त्रण भएको ती चार क्षेत्रको केही स्थानमा पनि युद्धविरामपछि रूसकै नियन्त्रण हुनुपर्ने माग पुटिनले गर्दै आएका छन्। तर विटकफसँगको पछिल्लो भेटमा भने युक्रेनको नियन्त्रणमा रहेको ती स्थानमा आफ्नो दाबी छोड्न तयार रहेको पुटिनले बताएको भनेर फाइनान्सियल टाइम्सले खुलासा गरेको छ।
त्यसको जबाफमा क्राइमिया प्रायद्वीपमाथि रूसको स्वामित्वलाई मान्यता दिन अनि चार क्षेत्रका भागहरूमा रूसी नियन्त्रण स्वीकार गर्न अमेरिका तयार भएको हो। यद्यपि युक्रेन भने अझै पनि क्राइमियालाई मान्यता दिन नहुने भन्दै आइरहेको छ।
युरोपेली देशहरूले पनि अहिलेको पुटिनको प्रस्ताव मान्यो भने उनले ट्रम्पसामु थप मागहरू राख्नेछन् भनेर सचेत गराएका छन्।
विटकफले यस हप्ताको अन्तमा फेरि मस्को भ्रमण गरेर पुटिनलाई भेट्ने कार्यक्रम रहेको रूसी मिडियाले भनेका छन्। त्यो भेटमा थप छलफल हुने आकलन गरिएको छ।
दोस्रो कार्यकालका लागि राष्ट्रपतिको कार्यभार सम्हालेपछि ट्रम्पले युक्रेनमा युद्ध अन्त्यका लागि पुटिनसँग नरम ढंगले वार्ता अगाडि बढाएका थिए। टेलिफोन संवाददेखि उच्च अधिकारीहरूसँग साउदी अरबमा छलफल लगायतका पहलकदमी लिएर शान्तिको प्रयत्न गरेका थिए।
पछि रूस शान्तिमा आउन नचाहेको देखिएपछि ट्रम्पले पुटिनको आलोचना गर्दै रूसमाथि प्रतिबन्ध कडा पार्ने चेतावनी दिएका थिए। युरोपेली मुलुकहरूले पनि रूसमाथि प्रतिबन्ध लगाउने र युक्रेनलाई थप समर्थन जुटाउने विषयमा छलफल गरेका थिए।
ट्रम्पले ३० दिन युक्रेनमा युद्धविराम गर्ने प्रस्ताव रूसले सुरूमा अस्वीकार गरेको थियो।
पुटिनले युक्रेनलाई नेटोमा आबद्ध गर्न नहुने, सेना सीमित गर्ने र अहिलेसम्म रूसले कब्जा गरेको युक्रेनी भूभाग मात्रै नभएर आफ्नो नियन्त्रणमा नभएका भागहरूको पनि स्वामित्व हुनुपर्ने माग गरिरहेका थिए।
रूस र युक्रेन दुवैलाई दबाव हाल्न अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रूबिओले युद्धविरामका लागि रूस केही दिनभित्र तयार नभए अमेरिका युक्रेनमा शान्ति स्थापना प्रयासबाट पछि हट्ने चेतावनी शुक्रबार दिएका थिए।
युक्रेनसँग भने उनी सुरूवातदेखि नै आक्रामक ढंगले प्रस्तुत भए। राष्ट्रपति बन्नुअघि नै ट्रम्प युक्रेनलाई अरबौं डलर दिएर फिर्ता नआउने ठाउँमा लगानी गरेको भनेर त्यतिबेलामा राष्ट्रपति जो बाइडेनको चर्को आलोचना गर्थे।
आफूले राष्ट्रपतिको कार्यभार सम्हालेको चौबीस घन्टामै युद्ध रोक्ने दाबी गरेका थिए।
दोस्रो कार्यकालका लागि पदभार सम्हालेपछि उनले युक्रेनले अमेरिकाले अहिलेसम् गरेको सहयोगको क्षतिपूर्ति गर्नुपर्ने बताएका थिए।
त्यसका लागि युक्रेनमा भएको खनिजको आधा स्वामित्व अमेरिकाले पाउनुपर्ने प्रस्ताव पठाएका थिए। त्यसलाई अस्वीकार गरेपछि ट्रम्पले युक्रेनलाई सैन्य सहायतादेखि खुफिया जानकारीमा समेत पहुँच रोकेका छन्।
पछि खनिज सम्झौता गर्न बाध्य भएर ह्वाइट हाउस पुगेका जेलेन्स्कीसँग ट्रम्प र उनका उपराष्ट्रपति जेडी भान्सबीच चर्काचर्की भएको थियो। त्यसयता युक्रेन र अमेरिकाबीच प्रत्यक्ष संवाद भएको छैन।
एक साताअघि युक्रेनको प्राकृतिक स्रोत र ऊर्जा सम्पत्तिमा लगानी गर्न कोष स्थापना गर्ने समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर भएको छ। उक्त हस्ताक्षरले अमेरिका र युक्रेनबीचको खनिज सम्झौता हुने बाटो खोलेको बताइएको छ।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय समाचार संस्थाहरूको सहयोगमा)
